Sektörler

Tarım, hayvancılık ve ticaretin ağırlıklı olduğu Erzurum ili ekonomisinde son yıllarda sanayi alanında önemli yatırımlar yapılmış olup sanayinin il ekonomisi içindeki payı her geçen yıl artış göstermektedir.

Gıda sanayi ağırlıklı bir imalat sanayi yapısı olan ilde, gıda ürünleri ve içecek imalatı peynir, yağ, yoğurt, hazır su, un/yem sanayi, et ve et ürünleri üzerinedir

Erzurum, geniş çayır ve mera alanları ile hayvancılık şehri özelliğindedir. Erzurum, büyükbaş hayvan varlığı bakımından Türkiye’de ikinci sırada yer almaktadır. Yüzölçümü bakımından Türkiye’nin 4. büyük ili olan Erzurum, daha az tahrip olmuş ve çok fazla kimyasal kirliliğe maruz kalmamış meraları ile hayvancılık yatırımları bakımından Ülkemizin diğer bölgelerine kıyasla önemli avantajlara sahiptir. 1.591.784 ha mera alanı ile Türkiye’nin toplam mera alanın %11’i, Erzurum ilinde bulunmaktadır.

Erzurum’da mevcut 4 adet et entegre tesisi ve 27 adet süt işleme tesisi başta olmak üzere, et ve süt ürünleri üretim sektöründe faaliyet gösteren çok sayıda işletme bulunmaktadır.

Erzurum ilinde toplanan yıllık yaklaşık 783 bin ton çiğ sütün önemli bir kısmının, hijyen-sanitasyon kuralları çerçevesinde sürdürülebilir olarak süt işleme tesislerinin kullanımına sunulduğu “Erzurum İli Süt Sektörü Soğuk Zincir Kurulumu Projesi” ve “Süte Değer Projesi” aracılığıyla ilde çiğ süt türev ürünleri üretimi konusunda kayda değer bir yatırım ortamı oluşturulmuştur.

Erzurum İli 2. Organize Sanayi Bölgesi’nde kurulmuş olan Tekstilkent bünyesinde hâlihazırda Ülkemizin en önemli hazır giyim firmaları üretim yapmaktadır. Büyük ölçüde ihracat odaklı ürün üreten tekstil firmaları aracılığıyla ilde her geçen gün gelişmekte olan güçlü bir yatırım ortamı oluşmuş durumdadır. Erzurum, yatırım teşvik sistemi destek unsurları bakımından Türkiye’de en avantajlı bölgelerden birisi konumundadır. İlde sektöre ucuz ve kalifiye iş gücü sağlayacak olan önemli bir insan kaynakları altyapısı mevcuttur.

Erzurum; tarihi geçmişi, özgün iklimi ve coğrafi yapısı, zengin su kaynaklarının başlangıç noktasında bulunması ve termal kaynakları nedeniyle farklı turizm tipleri için çok yönlü ve oldukça geniş bir yelpazede değer ve varlık potansiyeli sunmaktadır. İlde başta kış ve spor; kongre, incentive ve fuar; tarih ve kültür; macera ve doğa sporları; eko-turizm ve sağlık turizmine kaynak olabilecek değerler mevcuttur. Erzurum, Türkiye’deki toplam turist sayısının %0,76’sına sahip olması ile Trabzon’dan sonra (%1,39) çevre illerde en fazla turist çeken ildir.

2011 yılında düzenlenen Üniversitelerarası Dünya Kış Oyunları’na ev sahipliği yapan Erzurum, kış sporları alanında son yıllarda yapılan yatırımlarında etkisiyle adından sıkça söz ettirmeye başlamıştır. Palandöken ve Konaklı Kayak Merkezleri, Türkiye’nin en önemli ve kış sezonunun en uzun yaşandığı kayak merkezlerindendir. Palandöken Kayak Merkezi’nde bulunan otellerin kış sezonu doluluk oranları %100’dür.

Erzurum Bölgesi, madencilik konusunda endüstriyel hammadde, metaller ve değerli madenler bakımından zengindir. Bölgede işlenmemiş yer altı kaynaklarının varlığı; yüksek miktardaki bakır, perlit, pomza taşı, mermer, krom ve demir varlığı bölgenin gelişme sürecini destekleyici önemli bir fırsattır.

Erzurum ili, özellikle jips, perlit, tuğla-kiremit ve mermer açısından önem arz etmektedir. Ilıca, Aşkale ve Pasinler ilçeleri tuğla-kiremit ve perlit bakımından önemli potansiyellere sahiptir. Bu ilçelerde iyi kalitede toplam 15 milyon ton jeolojik tuğla-kiremit rezervi bulunmaktadır. Pasinler ilçesi ise özellikle perlit bakımında zengin rezerve sahiptir. Erzurum, madencilik sektöründe yatırımcılar için potansiyel teşkil etmektedir.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2016 yılı verilerine göre, Erzurum İli’nde, 617.266 baş koyun, 88.687 baş keçi olmak üzere, toplamda 705.953 küçükbaş hayvan bulunmaktadır.

Erzurum İli, küçükbaş hayvan varlığı bakımından Türkiye’deki 81 il arasında 22. sırada yer almaktadır. Aynı verilere göre, Erzurum İli’nde küçükbaş hayvanlardan elde edilen yıllık süt miktarı; 23.875 tonu koyunlardan, 4.174 tonu ise keçilerden olmak üzere, toplamda 28.049 tondur. Söz konusu hayvan varlığından elde edilen yıllık et miktarı ise; yaklaşık olarak 1.153 tondur.3 Erzurum İli’nde sağıma ve kesime konu hayvanların süt ve etlerinin birim fiyatı ise; koyun sütü için 1,5 TL/kg; koyun/keçi eti için 22 TL/kg iken, keçi sütü ise, ürünün kalitesine ve alım pazarının mevcut rekabet ortamına göre çok daha yüksek fiyatlara alıcı bulabilmektedir.

Hayvan varlığı açısından değerlendirildiğinde, Erzurum İli’nin, toplam küçükbaş hayvan sayısı ve sadece koyun sayısı bakımından sayıca en fazla küçükbaş hayvana sahip olan İlçeleri, sırasıyla, Tekman, Çat, Hınıs ve Karaçoban; en az hayvan varlığına sahip olan İlçeleri ise, sırasıyla, Olur, Pazaryolu ve Narman’dır. Keçi yetiştiriciliği açısından değerlendirildiğinde ise, en fazla hayvan varlığına sahip olan İlçeler, sırasıyla, Hınıs, Çat, Uzundere, Karaçoban ve Karayazı; en az hayvan varlığına sahip İlçeler, ise, sırasıyla, Palandöken, Köprüköy, Narman ve Pazaryolu’dur.

Erzurum tarım sektörü içerisinde, hayvancılık (kırmızı et ve süt ürünleri), organik tarım, su ürünleri, yem bitkileri, tıbbi ve aromatik bitkiler, arıcılık ve arı ürünleri ile tohumculuk sektörleri faaliyet yoğunluğu ve potansiyeli olan alt sektörlerdir.

Kuzeydoğu Anadolu bölgesinde yer alan Erzurum ili, Kafkaslar ve İran üzerinden Rusya ve Orta Asya’ ya açılan, Doğu Karadeniz limanlarını (Trabzon, Rize, Hopa limanları) Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgesine bağlayan yolların kesiştiği bir ticari kavşakta yer almaktadır. Kara, hava ve demiryolu gibi ulaşım unsurları gelişmiştir.